23 Haziran 2015 Salı

Teknolojik ilerleme ve Kardashev Kademeleri


Akıllı telefonlar. Otomobiller. Uçaklar. Bilgisayarlar. İnternet. Teknoloji özellikle son 100 yıl içinde inanılmaz bir ilerleme yaşadı; bu yadsınamaz. Ama acaba bugünün teknolojisi potensiyelimizin ne kadarı? İnsanoğlu uzun vadede bu teknolojiler ile hayatta kalmayı başarabilecek ve teknolojik ilerlemeyi sürdürebilecek mi? Öncelikle bir medeniyetin “teknolojik ilerlemesi”nin ne olduğunu belirlemek gerekli.

Rus astrolog Nikolai Kardashev bu konu hakkında bir çalışma yapmış. Bir medeniyetin teknolojik ilerleme seviyesini, kullanabildiği enerji seviyesine göre sınıflandırmış. 1964 yılında hazırladığı çalışmasında Tip I, II ve III olmak üzere 3 kademe belirlemiş. Tip I bir medeniyet gezegeninin tüm kaynaklarını kullanabilen, tip II yıldızının tüm enerjisini kullanabilen ve tip III galaksisinin tüm enerjisini kullabilen medeniyetler olarak tanımlanmış. İnsanlık henüz tip I’e erişmiş değil; Kardashev kademelerinde şu an yerimiz yaklaşık 0.72’de.

Gördüğünüz gibi başlı başına enerji, ilerlemenin göstergesi olarak kullanılmış, ve bu aslında çok normal. Doğanın döngüsü aslında enerjinin döngüsüdür. Bitkiler güneş enerjisini kullanırlar, böcekler o bitkileri yiyerek enerji edinir, böceği kurbağa yer, kurbağayı yılan yer, yılanı yırtıcı kuş yer. Her birinde temel amaç enerji edinmek ve bunu hayatta kalmak için kullanmaktır. Bir medeniyet uzun vadede hayatta kalma olasılığını arttırmak için enerji kabileyetlerini arttırmak zorundandır. Teknolojik gelişmeyi incelerseniz enerji kullanımının ne kadar kritik olduğunu fark edersiniz. Eskiden insanlar olarak arabalarımızı atlara çektirirdik, sonra fosil yakıtları kullanmayı öğrendik ve motorları icat ettik. Fosil yakıtların kullanılması ne kadar çevreye zarar verdiği için eleştirsek de ucuz ve kolay bir enerji kaynağı olarak daha önce imkansız olan birçok teknolojiyi mümkün hale getirmiştir.

Bu bağlamda aslında farklı enerji kaynaklarına yönelmenin ne kadar değerli bir olay olduğu görebiliriz. Güneş ve rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji yeteneklerimizi geliştirmek insanlık olarak yapabileceğimiz/yaptığımız önemli yatırımlardır. Fosil yakıtlar bizim için ne kadar değerli olsa da, özellikle çevresel yan etkileri de göz önüne alınınca başka enerji türlerine yönelmek büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede Elon Musk gibi kişilikler son derece değerlidir. Tesla Motors ve SpaceX’in kurucusu olan Musk ile ilgili ayrı bir yazı yazmayı planladığım için kendisiyle ilgili şu an yazmayacağım; fakat kendisi Kardashev kademelerinde bizi ilerletebilecek en büyük yatırımları yapan vizyonerlerdendir.